كربوهيدارت‌هاي پيچيده برنج در مقايسه با كربوهيدرات‌هاي ساده مانند قند و شكر در روده هضم و جذب آهسته‌تري دارند بنابراين با مصرف آن قند خون بلافاصله بالا نمي‌رود. به همين دليل بسياري از گونه‌هاي برنج خصوصا سبوس‌دار آن براي افراد ديابتي در مقادير توصيه شده مناسب است.

برنج از نظر پروتئين در مقايسه با ديگر غلات كيفيت مناسب‌تري داشته و سرشار از اسيدهاي آمينه ضروري مي‌باشد. بنابر اين تركيب برنج با حبوبات باعث بالا رفتن كيفيت پروتئين آن مي‌شود. پروتئين برنج براي افرادي كه به پروتئين گندم (گلوتن) حساسيت دارند مناسب‌ترين انتخاب است. علاوه براین برنج از نظر ويتامين‌ها خصوصا ويتامين‌هاي گروهB وA غني بوده و سرشار از املاح معدني نظير: پتاسيم، فسفر، كلسيم، منيزيم، آهن و روي است. همچنین برنج غنی از مهار کننده های پروتئاز است که در به تاخیر انداختن رشد سرطان بسیار موثر می باشد. امروزِ در سايه علم و دانش‍ معلوم شده است اين ماده غذایی، گنجى از املاح و ويتامين در خود نهفته دارد چنانکه به این امر در توصیه های غذایی ائمه اطهار (ع) به کررات پرداخته شده است.

در این باره از ابی عبدالله (ع) نقل شده است که ایشان فرموده اند: بهترین غذاها برنج است که معده را بزرگ و بواسیر را قطع می کند و ما بر اهل عراق غبطه می بریم که برنج و خرما می خورند.

همچنین از فردی روایت شده است که نزد ابی عبدالله (ع) بودیم که مردی آمد و گفت: دخترم لاغر شده و دل درد گرفته است. پس حضرت فرمودند: چه چیز تو را از برنج با دنبه منع کرده است، پس چهار یا پنج سنگ بردار و زیر آتش بگذار و برنج در ظرف بریز و بپز. سپس چربی تازه بردار و چون برنج پخته شد، پیه ذوب شد را روی برنج بریز و بخور آن را، و از همین رو ابی عبدالله (ع) بیان داشته اند: «بهترین غذاها برنج است و ما آن را برای بیمارانمان ذخیره می کنیم.

علاوه بر این نقل شده است که روزی امام صادق (ع) درد شکم داشتند. پس امر کردند که برای ایشان برنج بپزند و بر آن سماق ریخته شود پس خورده و بهبود یافتند.

همچنین ابی عبدالله (ع) می فرمایند: ایامی مبتلا به دل درد گردیدم و در پی آن لاغر شدم و بر من ضعفی شدید عارض شد. پس به قلبم الهام شد که برنج بردارم و بشویم و بجوشانم و خشک کرده، آرد کنم و از آن مصرف کنم. پس از آن استخوانم محکم شد و بر من گوشت روئید و همیشه اهل مدینه می آمدند ومی گفتند: «ای اباعبدالله به ما آنچه اهل عراق به تو داده اند، ببخش، و من از آن (برنج) به آن ها می دادم.

با این حال امروزه دستاوردهای علمی اثبات نموده است که معمولا برنج كهنه از برنج نو بهتر است. از این رو براي نگهداري از برنج و جلوگيري از خراب شدن آن هيچ‌گاه برنج را در نور مستقيم خورشيد و در جاي مرطوب نباید قرار داد. بهتر است برنج را در گوني‌هاي كنفي نگهداري شود و هرگز نمك به‌تنهايي روي برنج ریخته نشود، چرا كه آن را پوك مي‌كند و از مرغوبيتش مي‌كاهد. همچنين مصرف زياد برنج دودي كه نوعي برنج عطري است توصيه نمي‌شود زيرا دود دادن باعث افزودن تركيبات شيميايي به محصول مي‌شود كه امروزه سرطان‌زايي آن ثابت شده است.

منابع:

1-کلینی، فروع کافی، ج6: 342.

2-برقی، المحاسن: 502.

3-محمد حسین ورپشتی، آیین تندرستی (ترجمه جلد 16-17 وسایل الشیعه): 103-105.